Wystawa z okazji Roku Sienkiewicza.
Rok Sienkiewicza, jest okazją aby przypomnieć sobie lub poznać biografię i twórczość wielkiego pisarza. Inicjatywa Senatu RP została podjęta dla upamiętnienia 100. rocznicy śmierci wielkiego pisarza, działacza społecznego i patrioty bo był on postacią wyjątkową , bo kultura polska wiele mu zawdzięcza. Jego dzieła to zbiór wartości, które nie mogą przeminąć , są one dla nas Polaków ważne i godne naśladowania.
Oto niektóre dzieła autora „Quo vadis”, które każdy z nas powinien znać.
„Sienkiewiczowskie kreacje bohaterów”
- Janko Muzykant – nowela, po raz pierwszy ukazała się w „Kurierze Warszawskim” w 1879r.
Kim był Janko? Janko był młodym skrzypkiem. Muzykant to przydomek, który nadali dziecku mieszkańcy wsi ze względu na jego zamiłowanie do muzyki. To ona rządziła jego życiem i była jedną z naturalnych potrzeb. Słyszał ją wszędzie: zauważałw dźwiękach, które wydawał las, w śpiewie ptaków, w wietrze … Prostego, biednego chłopca zgubiły marzenia – zakradł się do dworu aby zobaczyć prawdziwe skrzypce. Złapany i uznany za złodzieja, sąd wymierzył mu bardzo surową karę – chłosta – która doprowadziła do śmierci dziecka
- „Latarnik” – nowela po raz pierwszy ukazała się w „Niwie” w 1881.
Skawiński– główny bohater to stary Polak, tułacz poszukujący spokojnej posady w miejscu, gdzie mógłby zamieszkać na stałe. Wiódł burzliwe życie, walczył m.in. w powstaniu listopadowym po czym szukał „ swego miejsca” na życie. Przełomowym momentem objęcie pracy latarnika w Aspinwall. Kiedyś, wśród paczek z żywnością znalazł paczkę z książkami a wśród nich „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza.
Podczas lektury nie zapalił latarni, płynąca łódź rozbiła się. Został zwolniony z posad i musiał wyruszyć na nowe tułacze szlaki. Tym razem miał przy sobie cząstkę swojej ojczyzny – „Pana Tadeusza”.
- „W pustyni i w puszczy” – powieść dla młodzieży z 1911r. Książka opowiada o przygodach Stasia Tarkowskiego i Nel Rawlison w Afryce. Akcja powieści rozgrywa się w XIX w.
Staś Tarkowski – Polak urodzony w Port Saidzie. Chłopiec wysportowany, wysoki, silny, doskonale pływał, jeździł konno. Niezwykle odporny psychicznie i fizycznie dzielnie znosił trudy podróży. Kiedy został porwany wraz z Nel opiekował się dziewczynką najlepiej jak potrafił. Nie pozwolił nikomu jej skrzywdzić.
Nel Rawlison – to pełna wdzięku ośmioletnia dziewczynka. Wychowywana przez ojca nigdy nie musiała się trudzić, natomiast uprowadzenie i podróż przez Afrykę kształtuje jej osobowość i charakter.
- „Quo vadis” – tytuł książki to łaciński zwrot, oznaczający: Dokąd idziesz? Odwołuje się on do słów Quo vadis, Domine? (Dokąd idziesz, Panie?), wypowiedzianych według legendy (przywołanej również w powieści) przez apostoła Piot do Chrystusa.
Akcja rozgrywa się głównie w Rzymie, podczas końcowych 6 lat panowania Nerona. Jego rządy opierały się przed wszystkim na zdradzie, podłości. Był człowiekiem próżnym, podstępnym i zachłannym, rozmiłowanym w rozpuście i rozkoszach. To z jego rozkazu podpalono Rzym.
Petroniusz – należał do najbliższego otoczenia Nerona. Patrycjusz rzymski, wyrocznia elegancji i dobrego smaku. Natura obdarzyła go bystrym i twórczym umysłem, wybitną inteligencją. Miał ogromny wpływ na cezara, którym w rzeczywistości gardził, lecz nie krytykował go wprost, wykorzystując swoją pozycję na dworze. Swoich niewolników traktował z leniwą pobłażliwością, ponieważ był „zbyt wykwintnym, by być dla nich okrutnym”. Potrafił być wrażliwym na ludzką krzywdę i jako jedyny w obliczu męczeństwa chrześcijan powiedział głośno: „dość przelanej krwi!”.
Marek Winicjusz – żołnierz, patrycjusz, siostrzeniec Petroniusza. Na początku powieści, gwałtowny i egoistyczny, porywczy, rozmiłowany w rozkoszy i dobrobycie. Przemiana Marka rozpoczyna się od momentu poznania Ligii. Kiedy Ligia zostaje pojmana i rozpoczynają się prześladowania chrześcijan, Winicjusz staje się człowiekiem pokornym i gorliwym. Dzięki miłości do chrześcijanki Ligii i nauce wyznawców Chrystusa znalazł odpowiedź na pytanie: „Czym było moje życie?
- „Krzyżacy” – powieść historyczna; ukazała się w postaci książkowej w roku 1900. Powieść „Krzyżacy” została napisana w myśl idei „ku pokrzepieniu serc”. Sienkiewicz przedstawił w niej jeden z najświetniejszych okres w historii państwa polskiego – pokonanie potęgi Zakonu w bitwie pod Grunwaldem. Przypominając o szlachetności i prawości rycerstwa polskiego, chciał obudzić dumę narodową i miłość do ojczyzny.
Jurand ze Spychowa– nienawidzi Krzyżaków, nieugięty wobec wroga. Po śmierci żony, staje się mężczyzną posępnym, zawziętym i bezlitosnym. Jego „żelazne, zemście oddane serce” jest wypełnione bezgraniczną miłością do Danusi – córki. „Człowiek mający nie tylko ciało, lecz duszę z żelaza” staje się bezwiednie ofiarą spisku Krzyżaków, którzy postanawiają porwać córkę, by zmusić go do upokorzenia się przed Zakonem.
Jagienka – mieszka w Zgorzelicach. Jest pełna energii i odważna, niezwykle troskliwa, opiekuńcza i bezinteresowna. Za dobre serce, szczerość i radość kochają ją wszyscy. Zychównę zmienia miłość do Zbyszka. Zawsze zadziorna, łagodnieje i pokornieje, starając się być przy ukochanym, chronić go i spełniać jego wolę.
Maćko z Bogdańca jest stryjem i opiekunem Zbyszka. „człek brodaty, w sile wieku, pleczysty, prawie ogromny, ale wychudły” Wojenna tułaczka uczyniła z niego mężczyznę o żelaznej kondycji, odpornego na fizyczny ból i wytrzymałego na trud. Jako rycerz jest człowiekiem prawym, szlachetnym. Wyrusza na wojnę przeciwko Krzyżakom.
- „Ogniem i mieczem” –pierwsza z trzech powieści historycznych będących częścią trylogii Henryka Sienkiewicza.
Helena Kurcewiczówna – córka kniazia Wasyla. Pokochała Skrzetuskiego od pierwszego spotkania, wierna w uczuciach, silna, zdecydowana, woli śmierć, niż hańbę.
Onufry Zagłoba – szlachcic, skory do pijaństwa. Pije z Kozakami za ich pieniądze, lecz nie posuwa się do rozboju. Wykazuje się zaradnością i sprytem, lubi dobrze zjeść i wypić. Dba o własną skórę, lecz w potrzebie sprawnie włada szablą. Ma wiele wad m.in. warcholstwo, gadulstwo.
Michał Wołodyjowski – szlachcic, młody oficer dragonów księcia Jeremiego. Doświadczony żołnierz, mistrz szabli. Mężczyzna zdecydowany, stanowczy, zdyscyplinowany, odważny. Doskonały dowódca, przyjaciel Skrzetuskiego.
Longinus Podbipięta – litewski szlachcic, bardzo odważny na polu walki i niezwykle nieśmiały w stosunku do kobiet. Szczery w przyjaźni, dla przyjaciół gotów jest na największe poświęcenie. Bardzo religijny, ginie z modlitwą na ustach.
Jan Skrzetuski – szlachcic, oficer, namiestnik, a potem porucznik w chorągwi husarskiej księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Charakteryzuje się siłą, odwagą, opanowaniem. Jest mistrzem w używaniu wszelkiego oręża. Cechuje go patriotyzm. Dla ojczyzny gotów jest poświęcić życie, majątek i szczęście osobiste. Cechą wyróżniającą go spośród szlachty jest niezwykła prawość. W jego hierarchii wartości na pierwszym miejscu jest ojczyzna, honor rycerski, wierność panu. Pokochał Helenę od pierwszego spotkania.
- Potop – druga z powieści tworzących Trylogię Henryka Sienkiewicza wydana w 1886 roku, opowiadająca o potopie szwedzkim z lat 1655–1660.
Andrzej Kmicic –był pułkownikiem wojsk litewskich I Rzeczypospolitej. Typowy przedstawiciel ówczesnej szlachty, znany szerokim kręgom potomek możnego rodu szlacheckiego. Na początku ukazuje się jako typowy warchoł i zabijaka. By bronić Ojczyzny, przybrał nazwisko Babinicz. Brał udział w obronie Jasnej Góry. Zakochany bez pamięci w pannie Aleksandrze Billewiczównie.
Aleksandra Billewiczówna – jedna z głównych postaci, należąca do szlachty Laudańskiej i oddana jej pod opiekę i po śmierci dziadka. Posiadała wieś Wodokty. Dziadek Oleńki w testamencie obiecał jej rękę chorążemu orszańskiemu Andrzejowi Kmicicowi, w którym zakochała się od pierwszego spotkania. Dopiero w 1658 roku, po odkupieniu win przez Kmicica, zgodziła się za niego wyjść.
Michał Wołodyjowski – w Potopie jest pułkownikiem, doświadczonym żołnierzem fantastycznym szermierzem. Początkowo wierny hetmanowi Januszowi Radziwiłłowi, po ujawnieniu zdrady odmawia żołnierskiego posłuszeństwa. Wraz z Zagłobą ucieka z niewoli radziwiłłowskiej i toczy dalsze wojny ze Szwedami.
Janusz Radziwiłł (młodszy) – książę na Birżach i Dubinkach, hetman wielki litewski. Zdrajca, podporządkował się królowi szwedzkiemu.
Bogusław Radziwiłł – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, wielokrotny poseł na Sejm Rzeczypospolitej, chorąży wielki litewski od 1638.
- „Pan Wołodyjowski” – fabuła powieści przedstawia wydarzenia historyczne w latach 1668–1673. Był to okres wojen z Turcją. Ukazane zostały przez Sienkiewicza następujące wydarzenia historyczne: elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego, obrona Kamieńca Podolskiego, zwycięska bitwa pod Chocimiem.
Barbara Wołodyjowska z d. Jeziorkowska herbu Rawicz. Ulubienica Zagłoby, ma około 20 lat, jest drobna, ma płowe włosy, błyszczące oczy i różowe policzki. Wszędzie jej pełno, jest energiczna. Lubi władać bronią.
Jan III Sobieski herbu Janina– król Polski od 1674, hetman wielki koronny od 1668, marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny. Przez Turków bywał zwany Lwem Lechistanu, a przez chrześcijan Obrońcą Wiary.
Azja Tuhajbejowicz –trafił do wojska pod dowództwo hetmana Jana Sobieskiego, który mianował go setnikiem chorągwi lipkowskiej. Następnie został odkomenderowany pod komendę Michała Wołodyjowskiego, gdzie był znany pod przybranym nazwiskiem Mellechowicz. Tuhajbejowicz do szaleństwa zakochany w Baśce Wołodyjowskiej bezskutecznie próbował ją porwać. Oficjalnie przeszedł razem ze swoimi oddziałami na stronę turecką i został mirzą i dowódcą wszystkich Lipków. Zginął w męczarniach, wbity na pal na zgliszczach Raszkowa.
Książki napisane przez H. Sienkiewicza zaliczane są do klasyki dzieł. Warto je czytać i do nich wracać. Bohaterowie (pozytywni) kochają swoją ojczyznę, mają marzenia, ambicje, bronią wiary chrześcijańskiej. Wiele bardzo pozytywnych cech, godnych naśladowania nawet w dzisiejszych czasach można z dzieł H. Sienkiewicza czerpać.